اسیدوز لاکتیک
اسید لاکتیک ماده‌ای است که به طور طبیعی در فرآیندهای عادی بدن تولید می‌شود و سپس وارد جریان خون می‌شود و در نهایت بیشتر توسط کبد و کلیه تجزیه و دفع می‌شود.
بیشترین مقدار اسید لاکتیک در بدن توسط پوست، سلولهای قرمز خون، مغز، عضلات و دستگاه گوارش تولید می‌شود. در صورتی که سرعت تولید اسید لاکتیک از سرعت تجزیه و دفع آن بیشتر شود مقدار اسید لاکتیک در خون بالا می‌رود و ممکن است باعث اسیدی یا قلیایی شدن خون شود. به این وضعیت از نظر پزشکی اسیدوز لاکتیک گفته می‌شود.
اسیدوز لاکتیک به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟
به طور معمول اسیدوز لاکتیک وقتی پیش می‌آید که به دلیل یک مشکل جسمی، جریان خون به بافت‌ها کمتر شود و اکسیژن کافی به بافتهای بدن نرسد. بعضی از بیماری‌ها و مشکلات جسمی هم به دلیل پایین آوردن سرعت تجزیه و دفع و یا بالا بردن تولید اسید لاکتیک این عارضه را ایجاد می‌کنند. بعضی از مشکلاتی که باعث اسیدوز لاکتیک می‌شوند این موارد هستند:
- بیماری‌های قلبی
مشکلاتی مثل ایست قلبی و نارسایی احتقانی قلب می‌توانند باعث کم کردن جریان خون و اکسیژن در بدن و در نتیجه بالا رفتن مقدار اسید لاکتیک شوند.
- عفونت شدید یا سپسیس
هر نوع عفونت شدید ویروسی یا باکتریایی می‌تواند باعث ایجاد سپسیس یا عفونت خون شود. در وضعیت سپسیس به دلیل کم شدن جریان اکسیژن مقدار اسید لاکتیک خون بالا می‌رود.
- ایدز
داروهای ایدز می‌توانند باعث بالا رفتن مقدار اسید لاکتیک شوند. از طرف دیگر این داروها ممکن است باعث آسیب به کبد شوند که درنتیجه آن سرعت تجزیه و دفع اسید لاکتیک پایین می‌آید.
- سرطان
سلولهای سرطانی اسید لاکتیک تولید می‌کنند. به تدریج که این بیماری پیشرفت می‌کند و فرد مبتلا وزن کم می‌کند، اسید لاکتیک تولید شده در بدن جمع می‌شود و سطح آن در خون بالا می‌رود.
- مصرف الکل
مصرف مقدار زیاد الکل در طی یک مدت کوتاه می‌تواند باعث اسیدوز لاکتیک شود. به علاوه مصرف الکل باعث آسیب به کبد می‌شود که نتیجه آن کم شدن سرعت تجزیه و دفع اسید لاکتیک و بالا رفتن مقدار آن در خون است.
- سیروز کبدی
به وجود آمدن سیروز کبدی به دلیل آسیب شدید به کبد باعث کم شدن سرعت تجزیه و دفع اسید لاکتیک می‌شود.
- داروها
بعضی از داروها به عنوان یک عارضه نادر می‌توانند باعث اسیدوز لاکتیک شوند. داروهایی مثل متفورمین، اپی‌نفرین، اسید والپروئیک و پروپوفول در این دسته قرار دارند.
اسیدوز لاکتیک چه علائمی دارد؟
اسیدوز لاکتیک علائم اختصاصی ندارد و نشانه‌های آن در سایر عوارض و مشکلات جسمی هم دیده می‌شوند. به علاوه نشانه‌ها بسته به علت ایجاد اسیدوز لاکتیک می‌توانند متفاوت باشند. بعضی از این علائم شامل تهوع، استفراغ، اسهال، احساس ضعف و خستگی، گیجی، سردرد، درد شکمی و بالا رفتن ضربان قلب هستند.
اسیدوز لاکتیک چطور تشخیص داده می‌شود؟
اسیدوز لاکتیک به کمک آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. برای انجام این آزمایش باید ۸ تا ۱۰ ساعت ناشتا باشید و در این فاصله فعالیت بدنی شدید هم نداشته باشید.
اسیدوز لاکتیک چطور درمان می‌شود؟
اولین مرحله برای درمان اسیدوز لاکتیک برطرف کردن علت ایجاد آن است. به عنوان مثال اگر مشکلات قلبی یا عفونت شدید باعث به وجود آمدن این وضعیت شده باشد باید به سرعت برای رفع این عوامل اقدام شود.
در بعضی موارد هم لازم می‌شود که فرد مبتلا به اسیدوز لاکتیک به صورت اورژانسی تحت درمان قرار بگیرد. در این موارد درمان شامل برطرف کردن علائم ایجاد شده ( اسهال، استفراغ، افت فشارخون، بالا رفتن ضربان قلب) و بالا بردن اکسیژن رسانی به بافت‌هاست. به علاوه برای پایین آوردن سطح اسید لاکتیک ممکن است لازم باشد فرد مبتلا به شکل وریدی سرم دریافت کند.
منابع