داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs )
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs )
مقدمه
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یکی از پرمصرف‌ترین داروهایی هستند که توسط پزشکان برای درمان درد، تب و التهاب تجویز می‌شوند ضمن این‌که بسیاری از داروهای این دسته بدون نسخه پزشک هم قابل تهیه هستند. از نظر میزان مصرف، طبق یک مطالعه، روزانه حدود سی میلیون عدد از داروهای این دسته در دنیا مصرف می‌شوند و احتمالا همه ما در طی سال، چندین بار به دلایل مختلف از این داروها مصرف می‌کنیم بنابراین داشتن اطلاعات لازم درباره این داروها اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل در این متن، قصد داریم همه اطلاعات مهمی که لازم است درباره این داروها بدانید را برایتان توضیح بدهیم.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی چه داروهایی هستند؟
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی گروهی از داروها هستند که برای کم کردن التهاب، درد و تب استفاده می‌شوند. این داروها دارای کورتون نیستند و عملکرد آنها با داروهای استروئیدی یا همان کورتون‌ها متفاوت است و به همین دلیل به آنها غیراستروئیدی گفته می‌شود.
داروهای این دسته معمولا برای تسکین علائم سردرد، سرماخوردگی، آنفولانزا، آرتریت، کشیدگی‌ها و پیچ خوردگی‌ها و سایر دردهای طولانی مدت به کار می‌روند و معروفترین داروهای این گروه ایبوبروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک، سلکوکسیب، مفنامیک اسید، ایندومتاسین و آسپرین ۳۲۵ هستند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی چطور در بدن عمل میکنند؟
این داروها با مهار کردن تولید مواد شیمیایی‌ای که باعث درد و تورم در بدن می‌شوند عمل میکنند. در واقع داروهای NSAID آنزیم‌هایی به نام سیکلواکسیژناز (COX) را در بدن مهار میکنند.
دو نوع آنزیم سیکلواکسیژناز در بدن وجود دارد:
- COX1 :
از پوشش دیواره معده محافظت می‌کند و به عملکرد درست کلیه‌ها کمک می‌کند.
- COX2 :
وقتی در بدن تولید می‌شود که مفاصل آسیب دیده باشند یا ملتهب باشند.
بعضی از داروهای NSAID غیر انتخابی عمل میکنند و هر دو نوع آنزیم COX را مهار میکنند به همین دلیل از عوارض جانبی آنها ایجاد مشکلات گوارشی است. معروفترین داروهای این دسته آسپرین، ایبوبروفن و ناپروکسن هستند.
بعضی از داروهای جدیدتر گروه NSAID انتخابی عمل کرده و فقط COX2 را مهار میکنند بنابراین عارضه مشکلات گوارشی در آنها کمتر دیده می‌شود. معروفترین داروی این دسته سلکوکسیب است.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی چه عوارض جانبی شایعی دارند؟
مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل همه داروها ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی شود. افراد مسن و کسانی که دچار بیماریهای مزمن هستند بیشتر در معرض ایجاد عوارض جانبی هستند. اما در مجموع بیشتر مردم به خوبی داروهای NSAID را تحمل میکنند. بعضی از عوارض جانبی خفیف هم با کاهش دوز داروی NSAID رفع می‌شوند. در بعضی موارد هم لازم است داروی دیگری برای رفع عوارض جانبی داروهای NSAID تجویز شود.
مهمترین عوارض جانبی این داروها این موارد هستند:
- مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی شایعترین عارضه داروهای NSAID هستند. این مشکلات شامل درد، سوزش سر دل، نفخ، اسهال یا یبوست، خونریزی یا زخم، تهوع و استفراغ هستند.
برای کم کردن عوارض گوارشی این داروها می‌توان آنها را همراه غذا یا شیر مصرف کرد. در بعضی موارد هم ممکن است لازم باشد داروهای آنتی اسید برای کاهش این عوارض مصرف شود.
- حمله قلبی
به جز آسپرین، سایر داروهای NSAID خطر بالا رفتن فشار خون، حمله قلبی یا سکته قلبی را بیشتر میکنند.
در جولای ۵ ۲۰۱ سازمان غذا و داروی آمریکا هشدار خود را درباره بالا رفتن خطر سکته و حمله قلبی برای همه داروهای NSAID به جز آسپرین تشدید کرد.
این هشدار بر روی برچسب داروهای NSAID تذکر می‌دهد که این بیشتر شدن خطر، می‌تواند در هفته‌های اول مصرف این داروها اتفاق بیفتد. به علاوه این خطر در صورت مصرف طولانی مدت داروهای NSAID ممکن است بیشتر شود. همچنین مصرف دوزهای بالاتر این داروها با خطر بیشتری همراه است. به همین دلیل این داروها باید فقط در صورتی که پزشک صلاح بداند برای طولانی مدت مصرف شوند.
- بالا رفتن فشار خون
همه داروهای NSAID می توانند باعث بالا رفتن فشار خون شوند حتی اگر مصرف کننده از قبل دچار فشار خون بالا نباشد. به علاوه این داروها می توانند اثربخشی بعضی از داروهای کنترل کننده فشار خون را کم کنند.به طور متوسط داروهای NSAID می توانند ۵ میلیمتر جیوه فشار خون را بالا ببرند.
- مشکلات کلیوی
شایعترین مشکلی که داروهای NSAID برای کلیه ها ایجاد میکنند احتباس مایعات است که باعث ورم پاها می‌شود.
سایر مشکلات کلیوی با این داروها کمتر شایع هستند گر چه در بعضی موارد این داروها می توانند خطر آسیب کلیوی یا نارسایی کلیوی را بیشتر کنند.
- کبودی یا خونریزی
داروهای NSAID می‌توانند سرعت لخته شدن خون را کم کنند. این مسئله می‌تواند باعث شود که بدن به سادگی دچار کبودی شود. به علاوه خونریزی از بریدگی های کوچک هم مدت بیشتری طول می‌کشد تا بند بیاید.
این مسئله وقتی جدی‌تر می‌شود که مصرف آنها با داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین هم زمان باشد. بنابراین در صورتی که داروی رقیق کننده خون مصرف می‌کنید بدون مشورت با پزشک یا داروساز از این داروها استفاده نکنید.
- سایر عوارض
بعضی از کسانی که داروهای NSAID را مصرف می کنند ممکن است این عوارض را هم تجربه کنند:
- سرگیجه
- اشکال در تعادل
- اشکال در تمرکز
کلام آخر
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی داروهای پرمصرفی هستند که کاربردهای متنوعی دارند اما در عین حال ممکن است برای مصرف کنندگان عوارض جانبی هم ایجاد کنند به همین دلیل باید حتما تحت نظارت پزشک یا داروساز مصرف شوند. امیدواریم این متن به سوالات شما درباره این داروها پاسخ داده باشد. اگر سوال یا مورد خاصی در ذهن دارید در بخش دیدگاه مطرح کنید تا تیم نوشدارو به آن پاسخ بدهند.
منابع