درماتیت اکسفولیاتیو
مقدمه
همه شما احتمالا در بخشی از زندگی دچار حساسیت پوستی شده‌اید ودر قسمتی از پوستتان خارش و قرمزی را تجربه کرده‌اید و می‌دانید این علائم تا چه حد می‌توانند آزاردهنده باشند. حالا تصور کنید اگر قرمزی و خارش بیشتر سطح بدن را درگیر کند و همراه تورم، درد و پوسته پوسته شدن باشد چه وضعیتی ایجاد می‌شود؟
این تصویر در واقع نمایی کلی از عارضه درماتیت اکسفولیاتیو است که یک عارضه نادر اما بالقوه خطرناک به حساب می‌آِید. اگر علاقمند هستید درباره این عارضه، علائم، دلایل و روش‌های درمان آن اطلاعات داشته باشید، متن پیش رو آنچه را که لازم است درباره این موارد بدانید برای شما توضیح می‌دهد.
درماتیت اکسفولیاتیو چیست؟
درماتیت اکسفولیاتیو یک عارضه نه چندان شایع اما مهم و جدی است که در آن نواحی وسیعی از پوست دچار قرمزی و پوسته پوسته شدن می‌شود. در این عارضه معمولا حداقل ۹۰ درصد پوست بدن درگیر می‌شود و سلول‌ها با سرعتی بیشتر از حد طبیعی می‌میرند و از سطح پوست جدا می‌شوند، در نتیجه حالت پوسته پوسته شدن را ایجاد می‌کنند.
این عارضه تقریبا یک تا دو نفر در هر صد هزار نفر را درگیر می‌کند و در بزرگسالان در مقایسه با کودکان شیوع بیشتری دارد ضمن اینکه مردها بیشتر از زن‌ها به این عارضه دچار می‌شوند.
درماتیت اکسفولیاتیو گاهی به دلیل مصرف بعضی از داروها و یا بعضی بیماریهای زمینه‌ای ایجاد می‌شود اما در مواردی هم علت آن مشخص نمی‌شود.
درماتیت اکسفولیاتیو چه علائمی دارد؟
- تغییرات پوست و ناخن
در اکثر موارد درماتیت اکسفولیاتیو با قرمزی شدید پوست شروع می‌شود که به تدریج بیشتر سطح بدن را درگیر می‌کند. به دنبال قرمزی و تورم ، پوسته پوسته شدن پوست اتفاق می‌افتد که باعث درد وخارش می‌شود. ناخن‌ها هم ممکن است کلفت‌تر و شیار شیار شوند:
- علائم شبه آنفولانزا
افراد مبتلا به درماتیت اکسفولیاتیو ممکن است علامت‌هایی مثل تب و لرز را تجربه کنند که شبیه علامت‌های آنفولانزا است. علت این است که از دست دادن تکه‌های بزرگ پوست می‌تواند روی دماسنج داخلی بدن تاثیر بگذارد و باعث از دست دادن گرما از بخش آسیب دیده پوست شود. در واقع بدن نمی‌تواند دمای خود را به خوبی کنترل کند. به علاوه بیشتر افراد مبتلا به درماتیت اکسفولیاتیو احساس ناخوشی کلی هم دارند.
- سایر موارد
افراد مبتلا به این عارضه ممکن است دچار افت حجم خون شوند. این مسئله به دلیل از دست رفتن مایعات بدن از قسمت‌های آسیب دیده پوست ایجاد می‌شود.
لایه لایه شدن مداوم پوست مانع جذب شدن مواد مغذی مثل ویتامین A و D می‌شود. به‌علاوه با توجه به اینکه بخش عمده پوست از پروتئین تشکیل شده است، جدا شدن پوست باعث از دست رفتن پروتئین و در نتیجه کمبود پروتئین در بدن می‌شود.
دو وظیفه مهم دیگر پوست محافظت در برابر عفونتها و همین‌طور محافظت از اندامهای داخلی است که به دلیل این عارضه کارایی پوست برای انجام این وظایف از دست می‌رود. بنابراین احتمال ایجاد عفونت و آسیب به عضلات و استخوان‌های زیر پوست بالا می‌رود.
موارد شدید درماتیت اکسفولیاتیو ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشند تا آب و املاح و پروتئین از دست رفته در آن‌ها جایگزین شود.
درماتیت اکسفولیاتیو به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟
- بیماریهای زمینه‌ای
بسیاری از کسانی که از قبل دچار مشکلات مزمن پوستی مثل پسوریازیس، درماتیت سبوره‌ای، اگزما یا بیماریهای خود ایمنی هستند ممکن است دچار درماتیت اکسفولیاتیو هم بشوند.
- واکنش‌های دارویی
مصرف بعضی از داروها ممکن است باعث ایجاد درماتیت اکسفولیاتیو شود. تعدادی از این داروها عبارتند از:
- پنی سیلین
- باربیتوراتها مثل فنوباربیتال
- ایزونیازید
- داروهای کنترل فشارخون بالا
- داروهای پوستی
به طور کلی این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف هر دارویی ممکن است باعث ایجاد درماتیت اکسفولیاتیو شود.
- سایر دلایل
بعضی از انواع سرطان مثل لوسمی و لنفوما ممکن است باعث ایجاد این عارضه شوند. در بسیاری موارد هم دلیل ایجاد درماتیت اکسفولیاتیو مشخص نمی‌شود.
درماتیت اکسفولیاتیو چطور درمان می‌شود؟
مداخلات درمانی برای درماتیت اکسفولیاتیو عموما با توجه به عواملی مثل سن، وضعیت عمومی سلامتی و داروهای مصرفی بیمار و نیز شدت عارضه ایجاد شده، انتخاب می‌شوند. به طور کلی در موارد شدید ممکن است لازم باشد بیمار در بیمارستان بستری شود تا مایعات از دست رفته بدن جایگزین شود و به هم خوردن وضعیت دمایی بدن هم هرچه سریع‌تر اصلاح شود. درمان‌های معمول شامل این موارد هستند:
- تسکین علائم
یکی از اولین مداخلات درمانی، انجام اقداماتی برای تسکین علائم و برطرف کردن التهاب پوست است. برای این منظور، بدن بیمار در آب نزدیک به دمای بدن (۳۴ تا ۳۶ درجه سانتی‌گراد) برای ۱۵ تا ۶۰ دقیقه غوطه‌ور می‌شود، از پماد‌های مرطوب کننده بدون اسانس بر روی پوست آسیب‌دیده استفاده می‌شود و انتی‌هیستامین‌های خوراکی برای بیمار تجویز می‌شود. در بعضی موارد هم ممکن است مصرف پماد‌های کورتونی برای بیمار ضرورت پیدا کند.
- اصلاح دمای بدن
اگر دمای بدن پایین آمده باشد از پتوهای برقی برای گرم نگه داشتن بدن و اگر دمای بدن بالا باشد از حمام با آب خنک برای کم کردن دمای بدن استفاده می‌شود.
- علت‌یابی
برطرف کردن عامل ایجاد درماتیت اکسفولیاتیو از مهم‌ترین اقداماتی است که برای درمان این عارضه انجام می‌شود. به عنوان مثال اگر مصرف یک دارو باعث این عارضه شده باشد، مصرف آن قطع می‌شود و با داروی مناسب دیگری جایگزین می‌شود.
- تجویز آنتی‌بیوتیک
در صورتی که احتمال عفونت وجود داشته باشد برای بیمار آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
منابع